donderdag 7 december 2017

TEDx-Eindhoven over Circulaire Economie

Donderdagmiddag 7 december was een deel van de foyer van het Parktheater vrijgegeven voor een TEDx- event met als titel “360ₒ Economy: what goes around, comes around” .
Rechts op voorste rij Fons Claessen, mede-organisator

Georganiseerd is de bijeenkomst door Fons Claessen als projectmanager Impulsteam Circulaire Economie samen met TEDx curator Erwin Hoogerwoord en licentiehouder Jan Scheele. De Fontys minor circulaire economie wordt aangestuurd door lector Cees-Jan Pen en valt onder het instituut Fontys Management, Economie en Recht en de bachelor opleiding Bedrijfskunde.

Zonder echte inleiding of uitleg over het verschijnsel circulaire economie ging de middag van start. Er was wel het statement dat circulaire economie het toekomstige alternatief moet zijn voor onze huidige lineaire economie die de samenleving en wereld naar de afgrond duwt. Bij een lineaire economie denken we dat oneindige groei mogelijk is voor onze economie, terwijl we te maken hebben met een eindige aarde en eindige hoeveelheid grondstoffen.  Dat moet dus anders. 
Een aantal sprekers gaven hun visie op het onderwerp en afgewisseld met korte pitches van studenten van de huidige minorgroep Circulaire Economie.  Waar de studenten nog vooral veel vragen hadden zoals:
”Waarom maken nog niet alle bedrijven deze omslag naar een circulaire economie” ?
 
Waarom eisen wij als consumenten/burgers dit niet op ?
Waarom verplicht de overheid bedrijven niet door middel van wetgeving?
 
Kwamen er helaas vanuit die hoek weinig antwoorden. De indruk na alle presentaties van de minorstudenten was wel dat er een helder bewustzijn was ontstaan voor de problematiek van onze economie en aarde, maar wat ze concreet voor oplossingen voor de betrokken bedrijven als Philips, Gispen, Eneco hebben aangedragen bleef helaas volledig onduidelijk.  
Eerder heeft ook Tegenlicht met hun uitzending: "Groene dromen" nog aandacht besteedt aan dit onderwerp en daar ook een Meet Up voor georganiseerd in Eindhoven. Daar was ik ook en maakte daarover een weblogartikel en opiniestuk voor het Eindhovens Dagblad.  http://bedrijfskunde-economie.blogspot.nl/2017/05/circulaire-economie-heeft-de-toekomst.html


mede-oprichter Sabine Oberhuber van Turntoo

De prominente sprekers waren best interessant maar gaven ook alleen wat voorbeelden en geen duidelijk antwoord op de vragen. Meest interessante spreker was de mede oprichter van het bureau Turntoo Sabine Oberhufer samen met  architect Thomas Rau. Volgens hen is afval “materiaal zonder identiteit of registratie”. Samen bedachten ze het idee om materialen een paspoort te geven waarin de gegevens zijn vastgelegd en die kunnen daarna opgeslagen worden in een groot databestand, dat hij MADASTER genoemd heeft. Zo heeft materiaal een registratie, kan teruggevonden worden en vooral hergebruikt voor een "eindeloos", circulair leven in steeds nieuwe gedaantes.  
materialen paspoort van Turntoo

Eerder heeft Rau er al voor gepleit dat consumenten of afnemers slechts betalen voor het gebruik van energie, licht, tafels en af te stappen van het eigendomsrecht. Het eigendom blijft bij de producent zodat deze materialen steeds kan hergebruiken. Voorbeelden hiervan zijn ook tegen te zien in een Tegenlicht uitzending “Einde van bezit”.  Deze aanpak brengt een circulaire economie al flink dichterbij, maar vereist een volledig omdenken en andere verdienmodellen.

In mijn visie hebben we echter ook een strenge overheid nodig die door middel van wetten alle bedrijven kan dwingen duurzame en verantwoorde keuzes te maken en aan te spreken op hun zorgplicht . Zij mogen de kosten van vervuiling, uitputting van de grondstoffen aarde, zee en lucht  niet afschuiven op de maatschappij.  Het eigendom van bedrijven is een ander belangrijk onderwerp waardoor bedrijven nu vaak gaan voor korte termijn winst, gedreven door eigenaren, financiers  en/of aandeelhouders. Een langere termijn visie is essentieel, want de aarde is geleend van toekomstige generaties.         
Minorstudenten als Change Angels?
 
 
Aan het einde van de middag werd ook het nieuwe boek "4'33" gepresenteerd met als ondertitel "time for a circular economy" . Dit boek is geschreven door een aantal betrokken Fontys docenten van de minor Circulaire Economie  zoals lector Cees-Jan Pen , Geert van Seeters, Sietske Smulders-Danae, en Nus Waleson.  Het geeft een goed inzicht in de ontstaansgeschiedenis van het onderwerp en de verschillende invalshoeken van o.a. Biomimicry, The Natural Step en Cradle tot Cradle. Het is een dikke pil geworden van ruim 250 bladzijden met een erg kleine letter en vanwege het Engels nog best pittig om te begrijpen voor studenten lijkt me. Toevallig ontdekte ik ook mijn eigen achternaam in de introductie van het boek en de verwijzing naar mijn boek Solidaire Economie. 
 
  
 
http://solidaireeconomieboek.blogspot.nl/2009/12/eerste-delen-van-nieuw-boek.html

Een uitgebreid onderzoek van het CBS heeft aangetoond dat nog maar 9 procent van alle materialen die in 2014 in de Nederlandse economie terechtkwamen, afkomstig was van recycling. Er is nog een wereld te winnen dus. In een vreemd contrast hiermee staat het feit dat wel 80 % van ons afval hergebruikt wordt !! Dan gaat het om een hoeveelheid van bijna 60 miljard kubieke meter per jaar.

Een mooi initiatief komt daarom van IKEA dat het recyclen steeds belangrijker maakt. Ze hebben in huis een heuse kringloopwinkel waar je afgedankte Ikea-spullen kunt terugbrengen waarvoor je dan een tegoedbon krijgt. Andere mensen kunnen dan deze spullen voor dezelfde prijs als de tegoedbon weer kopen.  
Zij hanteren ook een "slim voor morgen"-label , waaronder vijfduizend meer duurzame artikelen vallen zoals zonnepanelen, led-verlichting, inductie-kookplaten, duurzamere katoen, meubel van bamboe of FSC-gecertificeerd hout. Duurzaamheid en een circulaire economie krijgen daarmee concreet vorm.   


2 opmerkingen:

Drs. Paulus zei

Hallo Ruud,

Dank voor de samenvatting. in de bijeenkomst had wmb meer diepgang in mogen zitten.
Op de rol van overheid bij de omslag naar een circulaire economie hebben wij weinig invloed. Wij dienen ons te focussen op de mindset van onze studenten. Je ziet dat dit proces is ingezet en er meer aandacht voor is. Zorg is om samen te blijven werken en (onze) kennis te delen. Nogmaals dank voor de blog.

Groetjes Paul

Rudolf zei

Beste Paul,
Helemaal eens met je opmerking. Meer diepgang en vooral ook concrete actie is nodig.

Groeten Ruud