Rendement van Geluk.

Tegenlicht Meet Up bijeenkomst in Eindhoven

 

Tegenlicht Meet Up bijeenkomst Strijp S

 

 

Opzichter Dion Drew van Greyston (Tegenlicht documentaire)

In de VPRO Tegenlichtdocumentaire met de gelijknamige titel die enkele weken geleden is uitgezonden maken we kennis met het bedrijf Greyston , een miljoenenbedrijf dat brownies maakt onder andere voor ijscofabrikant Ben & Jerry. Het bijzondere aan het bedrijf is niet het product, maar het personeelsbestand. Greyston biedt namelijk aan zwervers, verslaafden en ex-criminelen  de mogelijkheid om weer een gewoon bestaan op te bouwen met vast werk en inkomen. In de documentaire zien we ook een opzichter Dion Drew, die zelf ooit een voormalige drugsdealer was en ook veroordeeld is geweest. Dankzij Greyston heeft hij nu een nieuwe kans gekregen en met twee handen aangenomen. Als ervaringsdeskundige weet hij als geen ander het zielenleven van enkele  productiemedewerkers  te doorgronden en hen op te beuren als dat nodig is. Persoonlijk geluk lijkt belangrijker dan de productieopbrengst. Je zou ook kunnen stellen dat het rendement van geluk later komt en veel groter is, misschien ook wel in termen van opbrengst en welzijn.

belangstellenden waaronder (2e van rechts) Jean-Paul Close van de Stad van Morgen

Later in de documentaire komt ook het nieuwe initiatief van “Mobile Factory” aan bod dat gestart is door een Nederlandse ondernemer Gerard Steijn die zich het lot aantrok van landen en gebieden die ernstig te lijden hebben onder aardbevingen, zoals een paar jaar geleden in Haïti .  Na jaren en veel internationale geldacties bleef herstel echter grotendeels uit. Overal ligt nog puin en steen- en huizenresten. De ondernemer bedacht een slim procedé waarmee hij het aanwezige puin via een chemisch proces weer kon omvormen tot vloeibare cement die uitgehard in lego-achtige blokken waardevolle bouwstenen blijken te zijn. Dat hele proces kan in een container plaatsvinden en overal ter wereld gedaan worden door eenvoudig geschoolde mensen. Zo heeft de ondernemer een groep Haïtiaanse burgers een cursus cementblokken maken en huizen bouwen geleerd. Blij en gelukkig kunnen ze nu zelf aan de slag.  Dat is ondernemen met een maatschappelijke impact, zoals organisatieadviseur Kees Klomp dat toelichtte. Het is tegenwoordig niet meer genoeg dat bedrijven groeien en winstmaken. Ze moeten meer doelstellingen hebben en meer doen. Meer voor het milieu, meer voor de samenleving en meer voor de mensen. Zo’n twintig jaar geleden noemde men dat ook Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen of Duurzaam Ondernemen en nu is de moderne term een Social Enterprise of het streven naar een betekenis economie of purpose economy, zoals het boek van Aaron Hurst.

Klomp ging zo ver om het statement te maken dat een product kopen een activistische daad zou kunnen zijn. Het moet je het gevoel geven iets goeds, iets heel bijzonders te doen voor anderen en de wereld en niet alleen uit eigen egoïstische behoeften. Zoals Tony’s Chocolony pretendeert slaafloze chocolade te zijn. Er komt geen kinderarbeid aan te pas. Er zijn eerlijke salarissen gegeven en er wordt onder goede arbeidsomstandigheden gewerkt. Dan is het product een “statement” en voelt goed. Weer een stapje verder zou betekenen dat ondernemers het geluk van hun medewerkers op de eerste plaats willen zetten. Zoals de Braziliaanse Ondernemer Ricardo Semler dat al jaren beweert.

vlnr. Joost Minnaar, Pim de Morree, Jacqueline de Theije en moderator Ineke Hurkmans.

 

Juist deze ondernemer was een inspirator voor de twee Corporate Rebels Joost Minnaar en Pim de Morree, die ook bij de Tegenlicht Meet Up aanwezig waren . Deze dertigers en hoog opgeleid hebben hun eerdere werk stopgezet en zijn een zoektocht naar geluk begonnen. Zij benaderen inspirerende voorbeelden en interviewen hen om er daarna filmpjes en artikelen over te schrijven die ze publiceren op hun website. Zorgondernemer Jos de Blok van Buurtzorg is er zo een. Een goed belegde boterham levert het echter nog niet op.

Datzelfde geldt voor de vrouwelijke leerkracht Jacqueline de Theije, die tot het team behoort van de sinds kort opgerichte school voor democratisch onderwijs in Eindhoven (DOE). Deze nieuwe schoolsoort, zo vertelde Jacqueline tijdens de Tegenlicht Meet Up heeft nog geen bekostiging van de overheid ontvangen maar desondanks ervaren de leerkrachten veel geluk door jonge verwachtingsvolle kinderen te onderwijzen.     

De documentaire is gebaseerd op inzichten uit het boek van hoogleraar Ruut Veenhoven van de Erasmus Universiteit in Rotterdam, die al jaren onderzoek heeft gedaan naar het fenomeen geluk en "geluksprofessor” wordt genoemd. In 2014 verscheen zijn boek “Het rendement van Geluk”. Zijn boodschap is dat iedereen gelukkiger wil zijn en dat gelukkige mensen beter presteren, creatiever zijn en minder vaak ziek. Geluk is daarom een factor van belang in de politiek, de maatschappij en zelfs het bedrijfsleven.

Natuurlijk blijft dan de vraag, maar wat is geluk? Hoe meet je het? In hoeverre is het genetisch bepaald en in hoeverre kun je er zelf invloed op uitoefenen?  Het onderzoek hiernaar wordt tegenwoordig gedaan door een instituut met de klinkende naam Erasmus Happiness Economics Research Organisation (EHERO) . Recent heeft Martijn Burger van dit instituut nog onderzoek gedaan in Griekenland om na te gaan in hoeverre de economische crisis daar afbreuk heeft gedaan aan het algemene geluksgevoel. Dit onderzoek is gedaan in opdracht van de Wereldbank en staat ook als hoofdstuk 7 in het boek beschreven.

vlnr. Akshaya de Groot, Martijn Burger en Ineke Hurkmans 

 

Martijn Burger en zijn collega Akshaya de Groot waren ook persoonlijk aanwezig op de Tegenlicht Meet Up Event in Eindhoven, die rondom dit thema in het Ketelhuis op Strijp S gehouden is op Eerste Pinksterdag s-middags.  Akshaya, afgekort Ax heeft ook een boek geschreven met de titel: “Geluk voor Kamerleden”. Hierin komt de vraag aan bod hoe de politiek kan bijdragen aan meer geluk bij mensen en in de samenleving.  Tegenwoordig lijkt het alleen maar te draaien om economische groei en welvaart. “Als de economie groeit dan boert iedereen goed”, zo lijkt de boodschap. Meer overheidsinkomsten, meer banen, meer winsten en meer welvaart. Dat is echter deels een illusie of mythe gebleken, want ons milieu en de natuur zijn grondig aangetast door zoveel economische activiteit . Meer geld maakt simpelweg niet meer gelukkig. Er is sterk sprake van een afnemende meeropbrengst. Natuurlijk is het ontbreken van geld wel een reden om minder gelukkig te zijn.  

Teamlicht Tegenlicht-crew en cameravrouw

Het Aziatische land Bhutan heeft daarom als belangrijkste welvaartsindex niet het Bruto Nationaal Product( BNP) maar Bruto Nationaal Geluk (BNG) geïntroduceerd. Alle wetten en beleidsvoornemens zouden als intentie moeten hebben het nationale geluk te verhogen.                  In Nederland heeft de regering ook onderzoek laten verrichten naar alternatieve welvaartsmaatstaven, zonder vooralsnog een eenduidige uitkomst.     

Een aanwezige vluchteling en asielzoeker maakt op het eind de opmerking dat zij ook een soort van gelukszoeker was en dat zij dit niet als belediging had opgevat. Sterker nog, ze vond dat alle aanwezigen eigenlijk  gelukszoekers waren !