Circulaire Economie heeft de toekomst.

Onderstaand artikel is in een ingekorte vorm verschenen als opinie artikel in het Eindhovens Dagblad op 18 mei 2017 onder de titel :"Ondernemers omarmen de circulaire economie"

 

 

Naar aanleiding van de VPRO Tegenlicht documentaire “Groene Dromen” werd woensdagavond 10 mei een Meet Up 040 bijeenkomst georganiseerd om met een groep van bijna 50 personen verder te praten over stand van zaken rondom duurzaam ondernemen  en maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO).

In de documentaire die aan het begin van de avond in zijn geheel werd vertoond komen voorbeelden voorbij zoals een tropisch zwemparadijs in Rotterdam dat een broedplaats is geworden van nieuwe kleinschalige en duurzame initiatieven. Met behulp van adviezen van professor Günther Pauli is er een bedrijf ontstaan dat oesterzwammen kweekt over koffiedrap en zo afval omzet in een bruikbaar product en waarde. En andere inpandig initiatief probeert fruitafval om te zetten in een duurzaam leerachtig materiaal dat geschikt is voor verwerking tot tassen en schoenen. De uitdaging bestaat erin om net als in de natuur volledige gesloten kringlopen te krijgen. Inspiratie putten we daarbij ook uit de natuur zoals bij biomimicry.  http://fontysduurzaam.blogspot.nl/2013/12/3-mvo-biomimicry-of-de-natuur-als.html

In een circulaire economie wil men proberen indachtig de “Cradle tot Cradle” filosofie van de Duitse chemicus Braungart en Amerikaanse architect McDonough de materiaal- of grondstof-kringlopen volledig gesloten en dus duurzaam te krijgen. Geen afval meer, dat schadelijk is voor het milieu en verbrandt of gedumpt moet worden, maar afval is weer grondstof voor een ander economisch proces. Bijna tien jaar geleden zond Tegenlicht de documentaire “Afval is Voedsel” uit en die maakte in Nederland heel veel los. Opeens wilden bedrijven maar ook overheden ermee aan de slag. De Floriade in Venlo is een bekend voorbeeld geworden en ook een stuk A2 autowegtraject door de gemeente Maastricht is met een Cradle to Cradle visie ontwikkeld. Voor een uitgebreide beschrijving zie ook http://fontysduurzaam.blogspot.nl/2013/12/2-mvo-cradle-to-cradle-c2c.html

 

DSM - ceo Sijbesma

In dit Tegenlicht programma komen ook grote gevestigde bedrijven voorbij zoals Shell en  DSM. Aan de bestuursvoorzitter van DSM, de heer Sijbesma wordt bijvoorbeeld gevraagd hoe belangrijk duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen in werkelijkheid is? In hoeverre kan een multinational en een beursgenoteerd bedrijf deze bredere, mondiale doelstellingen nastreven onder druk van financiële korte termijn eisen van de aandeelhouders. Een dilemma waar ook Unilever en Akzo Nobel last van hebben. DSM heeft de laatste jaren een ingrijpende strategische verandering ondergaan. Van chemisch bedrijf met bulkproducten zoals kunststofkorrels en kunstmest heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot een specialistische leverancier van voedingsstoffen en vitaminesupplementen en is daarin zelfs de grootste ter wereld. Sijbesma ziet daarin een grote verantwoordelijkheid want deze producten zijn van levensbelang voor de mensheid, nu en in de toekomst. Dat vraagt uiteraard om een duurzame aanpak. Grondstoffen en energie moeten hernieuwbaar zijn ook voor generaties na ons. Het klimaat en het milieu moeten zoveel mogelijk beschermd worden want er is maar één aarde.

Links Moderator Michael Dawkins en rechts Bas Luiting

In het pand van SingularityU  op Strijp-S waar de bijeenkomst gehouden werd kwamen ook nieuwe initiatieven aan bod. Zo vertelde trainer circulaire economie Bas Luiting en zelf ook zelfstandig ondernemer over zijn project om van de doppen van kunststof petflessen een meer duurzaam product te maken. Hij heeft daarvoor een lego-achtige vorm gemaakt van kunstofblokken voor volwassenen . Met deze bouwstenen kun je allerlei gebruiks- en kunstvoorwerpen maken  zoals tafels, kasten en sculpturen. Deze worden geleend aan belangstellende, maar de grondstoffen blijven in bezit van het bedrijf. Eerder had Luiting van afbreekbaar bioplastic kabelgoten gemaakt voor kantoortoepassingen. De ondernemer is daarnaast ook actief voor MVO-Nederland en hij geeft al jaren trainingen over circulaire economie. Zo heeft hij ook ontwerper en jeans verkoper Bert van Son geïnspireerd waaruit de volledig recyclebare jeans is ontstaan die nu als MUD Jeans in 23 landen te koop is. Met nieuwe technieken is het mogelijk nieuw garen te maken van oude spijkerbroeken en kunnen voor 40 % in nieuwe jeans worden hergebruikt. Hetzelfde geldt voor de indigo verfstof . Woensdag 17 mei 2017 is uitgeroepen  als Wereld Recycling Dag. Allemaal bedoelt om mensen bewust te maken van de noodzaak om te streven naar een duurzame economie. 

Links Michael Dawkins met rechts Hein van Tuijl

Verder kwam ook onder leiding van moderator Michael Dawkins, de directeur Hein van Tuijl van EPEA Nederland en gevestigd in Eindhoven aan het woord. EPEA is het enige geautoriseerde onderzoek- en adviesbureau dat de Cradle to Cradle visie in Nederland mag uitrollen en bedrijven ondersteunt en begeleidt bij het verder sluiten van hun materiaal- en energiekringlopen. Zij geven ook keurmerken af in categorieën goud, zilver en brons. Van Tuijl vertelde dat de circulaire economie door steeds meer bedrijven wordt omarmd en dat er een onderlinge gezonde concurrentie is ontstaan om het steeds beter te doen. Het is namelijk een lang traject om alle kringlopen te sluiten en zeker als je ook de toeleverende keten van bedrijven meeneemt. Een prima voorbeeld zien we in de branche van vloerbedekking waar Desso en Interface alsmede een Zwitsers bedrijf Rohner Textil al jaren met Cradle to Cradle in de weer zijn en dat heeft geleid tot verrassende producten zoals een vloerbedekking die ook de lucht zuivert of meer licht reflecteert, de air- en lightreflection-master.  Als een product in meerdere opzichten gezond en duurzaam is en productieketens gesloten zijn, waardoor geen grondstoffen of kwaliteit verloren gaat, dan moet dat ook tot steeds meer winstgevendheid leiden. Grondstoffen worden steeds schaarser en dus duurder en je kunt de planeet niet belasten met afvalbergen of vervuiling. 

Funky Phone inzamelpunt

De derde persoon en ondernemer die aan het woord kwam was Timmy de Vos die een ludieke inzamelingsactie heeft opgezet voor mobiele telefoons en elektronisch afval . Onder de naam E-Waste race en E-waste Arcades probeert hij via scholen zoveel mogelijk oude, niet meer gebruikte telefoons in te zamelen en verantwoord te laten verwerken zodat ze niet in Azië terecht komen waar met ongezonde kinderarbeid de bruikbare stoffen eruit gehaald worden. Als dank krijgen de scholieren een leuke game.

Links Timmy de Vos en rechts Heijn van Tuijl van EPEA

 Met het aanwezige publiek werden meerdere vragen en dilemma’s besproken. Gaat het snel genoeg of veel te langzaam deze circulaire economie?  Wie moeten het voortouw nemen;  de grote bedrijven, de overheid of juist startups ? Natuurlijk kun je in twee uur geen weloverwogen conclusies trekken en bovendien is de achtergrond en voorkennis van de aanwezigen (te) zeer verschillend. Een van de bezoekers vertelde dat hij werkzaam was voor DAF/Paccar en dat de nieuwe truck 7% minder diesel verbruikt dan zijn voorganger. Een geweldige prestatie vond hij. Toch denk ik dat DAF/Paccar de signalen uit de omgeving niet goed heeft opgepikt. Tesla maar ook het Nederlandse VDL zijn bezig met de ontwikkeling van een volledig elektrische vrachtauto. VDL heeft in Eindhoven een veertigtal elektrische stadsbussen aan het draaien en heeft er dit jaar al 200 in Europa verkocht. Belangstelling is er van uit de hele wereld, ook al is de actieradius nog maar 75 km. Daarna moeten de accu's weer worden opgeladen. Er zijn ook al vrachtauto’s op waterstof. Zo heeft een  team van de TU/e zelfs een elektrische formule 1 auto ontwikkeld. Door een ander TU/e team is al succesvol een elektrische motorfiets ontwikkeld en uitgetest met een reis om de wereld. De motor heet de Storm. Kortom , we moeten definitief af van fossiele brandstof en een duurzame energiebron zoals elektriciteit heeft de toekomst.  

 

Elektrische motorfiets TU/e Storm

Het was de commissie Brundtland die voor het eerst het begrip duurzaamheid introduceerde en dat is nu niet meer weg te denken. Het wereldwijde klimaatakkoord van Parijs maakt duidelijk dat ook landen weten dat er een grote inspanning moet worden geleverd om de opwarming van de aarde in te perken en de CO2 uitstoot drastisch te reduceren. We moeten daarom af van fossiele brandstoffen en overstappen op hernieuwbare energiebronnen. Zelfs multinationals zoals Philips, Shell en Unilever vragen overheden om drastische wetgeving en dat is uniek.

Dat het onderwerp circulaire economie belangrijk is blijkt ook wel uit het feit dat een aantal collega's bij Fontys een minor Circulaire Economie hebben ontwikkeld die binnenkort van start gaat. In het hoger onderwijs hoort dit onderwerp een belangrijke plek te krijgen en moeten studenten op de hoogte zijn van de actuele inzichten.

 Niet alleen wereldverbeteraars en regeringen roepen op tot actie, maar nu zijn het zelfs de grote ondernemers. Het is vijf voor twaalf en we moeten wel.   
Een groot onderzoek van het CBS heeft angetoond dat in 2014 maar 9% van alle gebruikte materialen in de Nederlandse economie afkomstig zijn van recycling. Daar is dus nog heel veel te winnen. Ook omdat we wel 80% hergebruiken van ons afval. Voor papier, karton en glas is dat nog hoger maar voor plastic veel lager.